Niestety, w ostatnich latach, po dramatycznych zmianach w Polsce i dawnym Związku Radzieckim, upadku obu reżimów PRL-u i ZSRR, coś między naszymi społeczeństwami i elitami politycznymi pękło, odżyły fobie, złe wspomnienia, powyciągano wzajemne, często z odległych epok, rachunki różnych krzywd spowodowanych przecież nie przez fizycznych Rosjan czy Polaków, ale przez reżimy i politykę tych reżimów. Na to nałożyła się jeszcze propaganda i marginalny fanatyzm niektórych osób i grup. Wszystko jednak wskazuje na to, że czas pielęgnowania wzajemnych fobii, wzajemnej wstrzemięźliwości kończy się, ustępując miejsca pragmatyzmowi i rozsądkowi. Wszystko wskazuje na to, że nadchodzi oczekiwane zakopywanie „toporów wojennych”, spychania historii do historii, otwierania nowych, przyjaznych relacji między Polską i Rosją…

Gest rosyjskiego premiera, pana Władimira Władimirowicza Putina, który zaprosił polskiego premiera, pana Donalda Tuska, do wspólnego uczestnictwa w uroczystości rocznicy tragedii katyńskiej, jest świadectwem, że współczesna Rosja zmienia orientację w stosunku do Polski. Jest to zjawisko, z każdego punktu widzenia niezwykle pozytywne i powinno spotkać się z naszej strony z serdecznym i mądrym odzewem. Pełne pojednanie, wybaczenie sobie wzajemnych krzywd jest dzisiaj we wspólnym interesie Polski i Rosji. Co było, już się nie odstanie, teraz należy kształtować wspólnie lepszą przyszłość…

Niemcy wyrządziły Polsce i Polakom straszne krzywdy. Na polskiej ziemi tworzyli gigantyczne „fabryki śmierci”, w których mordowano, gazowano i palono Polaków, polskich i zagranicznych Żydów, Romów, Rosjan, przedstawicieli innych nacji, w imię zbrodniczej ideologii hitleryzmu. Niemcy zrównali z ziemią polskie wsi i stolicę – Warszawę, którą w czasie getta i Warszawskiego Powstania skąpali we krwi. Hitlerowscy żołdacy strzelali do polskich dzieci, na polskich ulicach rozstrzeliwali Polaków, wznosili w Polsce szubienice dla naszych obywateli. A mimo to, dzisiaj Polska jest pojednana z Niemcami, razem z nimi jest w Unii Europejskiej, ma z państwem niemieckim otwarte granice, a małżeństwa polsko-niemieckie nie są zjawiskami incydentalnymi…

Wspólne uczestnictwo premierów Rosji i Polski w Katyniu, w miejscu tej wielkiej rany we wzajemnych stosunkach, powinno zapoczątkować proces pojednania obu naszych Państw i narodów. Otworzyć pole, na którym powinna odrodzić się nasza przyjaźń – Polaków i Rosjan. Katyń, który był symbolem zła, powinien stać się teraz symbolem wzajemnego przebaczenia sobie wszystkich historycznych win. Katyń powinien stać się dla Polaków i Rosjan pomnikiem stale przypominającym, że nasze oba narody nigdy więcej nie mogą trwać w nieufności, nieuzasadnionym wzajemnym lęku, nie mogą pielęgnować nawet śladów wrogości wobec siebie…

To wszystko adresuję teraz do moich współbraci Polaków i do przyjaciół Moskali…

Andrzej Saski